Ενημερωτικό σημείωμα για θέματα της PGEU

Ενημερωτικό σημείωμα για θέματα της PGEU – Δεκέμβριος 2024

 

H PGEU είναι ο ευρωπαϊκός οργανισμός που εκπροσωπεί περισσότερους από 400.000 κοινοτικούς φαρμακοποιούς, που συμβάλλουν στην υγεία περισσότερων των 500 εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη. Στα μέλη του περιλαμβάνονται οι ευρωπαϊκές εθνικές ενώσεις και οι αντιπροσωπευτικοί φορείς των κοινοτικών φαρμακοποιών, όπως ο Πανελλήνιος φαρμακευτικός σύλλογος της χώρας μας.

 

Η PGEU ιδρύθηκε το 1959 μετά την πρώτη συνάντηση «ημέρα φαρμακείου», που πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο της Ιταλίας. Αποστολή του είναι να προάγει τον ρόλο του φαρμακοποιού, ως βασικού επαγγελματία υγείας στα εθνικά συστήματα, συμβάλλοντας δυναμικά και εξελισσόμενα στη βελτίωση της υγείας των κοινωνιών που εξυπηρετούν.

 

Η υγεία στην Ευρώπη με μία ματιά

Η Ευρώπη βρίσκεται σε κομβικό σημείο αναφορικά με τη διαμόρφωση των συστημάτων υγείας σε ολόκληρη την επικράτεια. Το τοπίο της υγείας αλλάζει ραγδαία, με τις εξελίξεις να προηγούνται ενώ η αφομοίωση των αλλαγών αλλά και η ομαλής εναρμόνισης των κυβερνήσεων, των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνίας έπεται. Ο κλάδος της υγείας, τμήμα του οποίου είναι και τα φαρμακεία, καλείται να αντιμετωπίσει νέες και περίπλοκες προκλήσεις, αξιοποιώντας παράλληλα τις επιτυχίες και τις κατακτήσεις του παρελθόντος.

Οι δημογραφικές αλλαγές, που συντελούνται, με κινητήτριο δύναμη την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τη μείωση των γεννήσεων, θέτουν αυξανόμενες απαιτήσεις υπηρεσιών υγείας και μακροχρόνιας περίθαλψης, σε ένα περιβάλλον οπου η μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, που απαιτείται τόσο για τη χρηματοδότηση (μέσω φορολογίας ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης), όσο και για την παροχή αυτών των υπηρεσιών θέτει σημαντικά εμπόδια. Χαρακτηριστικά το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί από το 21% στο 29% έως το 2050. Από την άλλη πλευρά, ενώ το προσδόκιμο ζωής, έχει αυξηθεί, έχουν πλυθύνει με μεγαλύτερο ρυθμό οι χρονίως πάσχοντες και οι πολίτες με αυξημένη ευαλωτότητα.

Ταυτόχρονα, η ταχεία πρόοδος της ιατρικής τεχνολογίας, από τη βελτιωμένη διάγνωση έως την ψηφιακή μετάβαση των συστημάτων υγείας και την σταδιακή ενσωμάτωση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, προσφέρει δυνατότητες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της προσβασιμότητας στην περίθαλψη . Ωστόσο σημαντικά ερωτήματα εγείρονται σχετικά με την ισότιμη πρόσβαση στα δημόσια συστήματα υγείας και τους κανόνες που διασφαλίζουν την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών.

Επιπλέον, οι ολοένα και αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως για παράδειγμα η αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα των κυμάτων καύσωνα, που οδηγούν σε αυξηημένη νοσηρότητα και θνητότητα, υπογραμμίζουν την ανάγκη βελτίωσης της ανθεκτικότητας των συστημάτων  υγείας υπό το πρίσμα όμως μιας βιώσιμης, πράσινης μετάβασης και στα συστήματα υγείας.

Χρειάζονται, λοιπόν, γενναίες πολιτικές λύσεις, που να αξιοποιούν πλήρως τις νέες τεχνολογίες, τηρώντας παράλληλα τις βασικές αρχές της καθολικής και ισότιμης πρόσβασης όλων των Ευρωπαίων πολιτών σε υγειονομική φροντίδα υψηλής ποιότητας, όπως σαφώς ορίζουν οι κανόνες και ο δεοντολογικός κώδικας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συμπερασματικά, η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, καλούμενη να παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία και την ακθοδήγηση σε όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις διαφινόιμενες προκλήσεις. Δυο από τις βασικές θεματικές ενότητες , που απασχολούν το σύνολο των αρμοδίων Ευρωπαϊκών υγειονομικών φορέων  όπως και την ατζέντα της PGEU, είναι (α) η προαγωγή της υγιούς μακροζωίας μέσω δράσεων πρόληψης και (β) η αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας. Αυτές οι προκλήσεις είναι θεμελιώδεις για τη διαχείριση της μεταβαλλόμενης ισορροπίας μεταξύ της ζήτησης και προσφοράς υπηρεσιών στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας.

Συνοπτικά τα θέματα επικαιρότητας της ατζέντας της PGEU για το εξάμηνο Ιούνιος – Νοέμβριος 2024 υπήρξαν τα εξής:

1. European Health Data Space (EHDS)
2. Μεταρρύθμιση της φαρμακευτικής νομοθεσίας της ΕΕ

3.Ηλεκτρονικό φυλλάδιο οδηγιών (EPI)

4.Ελλείψεις φαρμάκων

5.Οδηγία για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα

6.Επισκόπηση των απαιτήσεων επιστημονικής κατάρτισης σύμφωνα με το Παράρτημα V της Οδηγίες για τα Επαγγελματικά Προσόντα Φαρμακοποιού

7.Ομάδα εργασίας EMA / Επαγγελματίες Υγείας

8.Ιατροτεχνολογικά προϊόντα

9.Θέματα Νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

10.Φαρμακευτικά προϊόντα και περιβάλλον ( Φαρμακευτικά απόβλητα)

11.Εμβολιασμός

12.Μικροβιακή αντοχή

13.Ψηφιακή Υγεία και Κυβερνοασφάλεια

Μεταρρύθμιση της φαρμακευτικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

Στις 26 Απριλίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την πρόταση για τη νέα οδηγία και το νέο κανονισμό, οι οποίοι αναθεωρούν και αντικαθιστούν την υφιστάμενη Ευρωπαϊκή φαρμακευτική νομοθεσία. Εξέδωσε επίσης ανακοίνωση σχετικά με τη φαρμακευτική μεταρρύθμιση και τη μικροβιακή αντοχή αναφορικά και με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για σύσταση Συμβουλίου αρμοδίου για την ενίσχυση των ενεργειών της ΕΕ στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Η PGEU εκπόνησε νομική ανάλυση της νέας νομοθεσίας (Αναφ: 23.05.10 IM009)

Η αναθεώρηση της νομοθεσίας αποσκοπεί στην επίτευξη των ακόλουθων βασικών στόχων:

Όλοι οι ασθενείς στην ΕΕ να έχουν έγκαιρη και δίκαιη πρόσβαση σε ασφαλή, αποτελεσματικά και οικονομικά φάρμακα

• Ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού και διασφάλιση της διάθεσης φαρμάκων στους ασθενείς, ανεξάρτητα με τον τόπο κατοικίας τους στην Ευρώπη
• Δημιουργία ελκυστικού και φιλικού προς την καινοτομία περιβάλλοντος για την προαγωγή της έρευνας, της ανάπτυξης, και της παραγωγής φαρμάκων
• Περιβαλλοντικά βιώσιμα φάρμακα
• Αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής (AMR) και της διάχυσης φαρμακευτικών ουσιών στο περιβάλλον μέσω της προσέγγισης One Health.

Η μεταρρύθμιση είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς περιόδου διεργασιών που ξεκίνησε με τη δημοσίευση του οδικού χάρτη της φαρμακευτικής στρατηγικής τον Ιούνιο του 2020 και προχώρησε μέσω σειράς διαβουλεύσεων και συναντήσεων, που αποσκοπούσαν στην ενημέρωση του  σχεδιασμού των νέων νόμων. Σε όλα τα στάδια της διαμόρφωσης της νέας νομοθεσίας η PGEU συνέβαλε ενεργά.

Η Γραμματεία της PGEU από κοινού με τα μέλη προχώρησε στην πρόταση τροπολογιών τόσο στην Οδηγία όσο και στον Κανονισμό, οι οποίες στάλθηκαν στους εισηγητές προκειμένου να συμπεριληφθούν στα σχέδια εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η PGEU εξέδωσε έγγραφο θέσεων για τη μεταρρύθμιση της φαρμακευτικής νομοθεσίας, το οποίο περιελάμβανε τη θέση της PGEU για διάφορα θέματα με συνάφεια και αντίκτυπο στη φαρμακευτική πρακτική, το οποίο εγκρίθηκε και δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2023.

Οι βασικοί πυλώνες – στόχοι του εγγράφου θέσεων της PGEU αφορούν :

1. Τη διασφάλιση ευχερέστερης πρόσβασης, διαθεσιμότητας και οικονομικής προσιτότητας των φαρμάκων στους ασθενείς
2. Τη βελτίωση της πρόληψης καθώς και την παρακολούθηση των ελλείψεων φαρμάκων σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε εθνικό επίπεδο
3. Την αποφυγή και μείωση των ελλείψεων των φαρμάκων, αξιοποιώντας δημιουργικά τις ικανότητες των φαρμακοποιών και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη
4. Τη διασφάλιση της ικανότητας των φαρμακοποιών να συνθέτουν και να υποκαθιστούν φαρμακευτικά προϊόντα, ως ένα πειπλέον μέσο αντιμετώπισης των ελλείψεων των φαρμάκων.
5. Την εξασφάλιση βιώσιμων τιμών στα φάρμακα, ώστε να είναι προσβάσιμα σε όσο το δυνατόν περισσότερους ασθενείς
6. Την έμπρακτη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και τη μείωση της εξάρτησης από χώρες εκτός ΕΕ
7. Την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών των ασθενών σε ένα ψηφιοποιημένο ρυθμιστικό πλαίσιο, με ασθενοκεντρική προσέγγιση
8. Τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και τη διασφάλιση του απόρρητου
9. Την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής
10. Την μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των φαρμακευτικών προϊόντων στο περιβάλλον

Στις αρχές Οκτωβρίου 2023, οι ευρωβουλευτές Weiss και Wölken δημοσίευσαν τα προσχέδια εκθέσεών τους σχετικά με το σχέδιο της οδηγίας και του κανονισμού αντίστοιχα. Η PGEU μοιράστηκε και συζήτησε με τα μέλη της στις συνεδριάσεις τις εξελίξεις που έλεβαν χώρα στην κοινοβουλευτική διαδικασία. Στη συνέχεια, υπέβαλε τροπολογίες αναφορικά με τα κείμενα της έκθεσης, μέσω επαφών με τους ευρωβουλευτές, παρουσιάζοντας την οπτική των φαρμακοποιών της κοινότητας για τα θέματα με σημαντικό αντίκτυπο για τη φαρμακευτική πρακτική. Ένας μεγάλος αριθμός τροπολογιών, που πρότεινε η PGEU κατατέθηκε από τους ευρωβουλευτές, με την διαπραγματευτική ομάδα να ενσωματώνει σε συμβιβαστικές τροπολογίες ορισμένες από τις τροπολογίες που πρότεινε η PGEU. Η έκθεση ψηφίστηκε τον Μάρτιο στην επιτροπή ENVI και ακολούθησε ψηφοφορία στην Ολομέλεια τον Απρίλιο για να καταλήξουμε στο σημερινό αναθεωρημένο κείμενο της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Ηλεκτρονικό φυλλάδιο οδηγιών (ePI)

Οι ηλεκτρονικές πληροφορίες προϊόντος (ePI) αναφέρονται στις εγκεκριμένες, νόμιμες πληροφορίες προϊόντος για φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος, του φύλλου οδηγιών χρήσης και της επισήμανσης. Οι πληροφορίες είναι κατάλληλα προσαρμοσμένες ώστε να επιτρέπουν το χειρισμό σε ηλεκτρονική μορφή και πρόσβασιμότητα στις πληροφορίες αυτές μέσω του διαδικτύου, ηλεκτρονικών πλατφορμών καθώς και της έντυπης μορφής.

Η μετάβαση στο ePI προσφέρει πλεονεκτήματα όπως βελτιωμένη προσβασιμότητα, δυνατότητα αναζήτησης και πολυγλωσσικές δυνατότητες.

Το ePI μπορεί επίσης να ενσωματωθεί στα ηλεκτρονικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, επιτρέποντας στους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς να έχουν ευχερέστερη πρόσβαση σε ακριβείς και ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τα φαρμακευτικά προϊόντα. Η πρωτοβουλία ePI υποστηρίζεται από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ : EU4Health

Οι πληροφορίες κάθε φαρμακευτικού προϊόντος είναι τεκμηριωμένες επιστημονικά, επικυρωμένες και βοηθούν σημαντικά τους επαγγελματίες υγείας στη συνταγογράφηση και τη χορήγηση, ενώ αποτελούν σημαντική πηγή ενημέρωσης για τους ασθενείς αναφορικά με το φάρμακό τους και την ασφαλή χρήση του.

Η ανάπτυξη ηλεκτρονικών πληροφοριών προϊόντος (ePI) αποσκοπεί στη βελτίωση της προσβασιμότητας σε ενημερωμένες πληροφορίες για φαρμακευτικά προϊόντα, όταν και όπου χρειάζεται. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, σε συνεργασία με τους Επικεφαλής των Εθνικών Οργανισμών Φαρμάκων και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει αναπτύξει βασικές αρχές μέσω διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να καθοδηγήσει την ανάπτυξη και τη χρήση του ePI στην ΕΕ.

Οι αρχές συνοψίζονται στα εξής:

• Στα οφέλη για τη δημόσια υγεία·
• Στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας για τα ρυθμιστικά συστήματα·
• Στην ευθυγράμμιση με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο και τη συμπλήρωση του έντυπου φύλλου οδηγιών·
• Στο πολυγλωσσικό περιβάλλον της ΕΕ·
• Στην αλληλεπίδραση με άλλες τρέχουσες ψηφιακές πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παράλληλα έχουν εγερθεί αξιώσεις για την αποκλειστικότητα του ηλεκτρονικού φυλλαδίου οδηγιών με την κατάργηση του έντυπου όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Τονίζεται χαρακτηριστικά από τους φορείς υγείας και τη φαρμακευτική κοινότητα, πως η πιθανή ελκυστικότητα του υλικού παρουσίασης ePI, ή η ταχύτητα πρόσβασης στις πιο πρόσφατες πληροφορίες ενός φαρμάκου δεν είναι επαρκή επιχειρήματα για την υπονόμευση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ασθενών. Ένα πιλοτικό πρόγραμμα, που διεξήχθη στο Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, αναγνώρισε ότι η πρόσβαση στο διαδίκτυο, ακόμη και σε νοσοκομειακό περιβάλλον, δεν είναι πάντα δυνατή. Επιπλέον αναγνωρίζονται περαιτέρω περιπτώσεις, όπου το διαδίκτυο μπορεί να επηρεάσει τη χρήση ορισμένων ιατροτεχνολογικών προϊόντων και πρέπει να απενεργοποιηθεί, ή χώροι όπου η σύνδεση είναι αργή ή εκτός εμβέλειας, καθιστώντας αδύνατη την παροχή της υπηρεσίας υγειονομικής περίθαλψης σε ασθενείς που βρίσκονται σε τέτοιες τοποθεσίες.

Γιατροί, νοσηλευτές, κοινοτικοί και νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί, νοσοκομεία και υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, καταναλωτές, ηλικιωμένοι, ταμεία ασφάλισης υγείας και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί υγείας, καλούν τους νομοθέτες να διατηρήσουν τα έντυπα φυλλάδια στις συσκευασίες των φαρμάκων και να χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά φυλλάδια ως συμπληρωματικό εργαλείο .

Καλούν, έτσι, τους νομοθέτες να:

• Συνεισφέρουν σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς τη θέσπιση κανόνων που εισάγουν διακρίσεις και αυξάνουν το ψηφιακό χάσμα, περιορίζοντας τις επιλογές των πολιτών
• Αναγνωρίσουν τη σημασία του φύλλου οδηγιών ως βασικού εργαλείου πρόσβασης στις πληροφορίες
• Να προστατέψουν το απόρρητο των ασθενών και να εγγυηθούν, ότι οι πληροφορίες δεν θα χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς.
• Να ισοσταθμίσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ηλεκτρονικού φυλλαδίου

Έλλειψη φαρμακοποιών στην Ευρώπη

Λιγοστεύουν αξιοσημείωτα οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί στην Ευρώπη με τον πρόεδρο της PGEU Aris Prins, να εκφράζει τις ανησυχίες του για το μέλλον του επαγγέλματος σε κοινωνίες, που χαρακτηρίζονται από αύξηση του γηράσκοντος πληθυσμού και των αναγκών υγειονομικής περίθαλψης. Με το προσδόκιμο ζωής να μεγαλώνει, αυξάνονται ταυτόχρονα οι πολυνοσηρότητες και οι αντίστοιχες θεραπείες γίνονται ολοένα και πιο περιπλοκές.

Καθώς τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης φτάνουν στα όρια τους, ο ρόλος των κοινοτικών φαρμακοποιών είναι πιο ζωτικός από ποτέ. Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσληψη και διατήρηση προσωπικού, που επιδεινώνονται από την εξουθένωση στο εργασιακό περιβάλλον, τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και την έλλειψη ενδιαφέροντος σε ακαδημαϊκό επίπεδο.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, η PGEU ζητά συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού, παροτρύνοντας τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, τους αρμόδιους πολιτικούς φορείς, αλλά και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να δράσουν γρήγορα και άμεσα, διασφαλίζοντας τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του φαρμακευτικού επαγγέλματος.

Τα μέτρα αυτά συνοψίζονται με σαφήνεια στο νέο Έγγραφο Θέσεων της PGEU για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού των φαρμακοποιών, και αφορούν την ενίσχυση του τομέα των φαρμακείων και τη βελτίωση της φροντίδας των ασθενών.

• προτεραιότητα στην διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ φορέων υγειονομικής περίθαλψης, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εκπροσώπων των φοιτητών υγειονομικής περίθαλψης και επαγγελματικών ενώσεων για την προσέλκυση μεγαλύτερης ομάδας υποψηφίων, που θα ακολουθήσουν τη φαρμακευτική σταδιοδρομία
• Συμμετοχή των διοικήσεων των φαρμακευτικών συλλόγων, μέσω ειδικευμένων φαρμακοποιών και επιστημονικών επιτροπών στη χάραξη πολιτικής στα εθνικά υπουργεία υγείας, σχετικά με τις νέες φαρμακευτικές υπηρεσίες και τις δράσεις πρόληψης στα φαρμακεία της κοινότητας
• Ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής και σχέδιο εφαρμογής για τον κλάδο των φαρμακείων, που να διατυπώνει ξεκάθαρα το όραμα και τον ρόλο του φαρμακοποιού στο μελλοντικό ολοκληρωμένο σύστημα παροχής υγειονομικής περίθαλψης.
• Υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων για την αυτοματοποίηση, την ψηφιοποίηση και την ανακούφιση ορισμένων εργασιών που αντιμετωπίζουν οι φαρμακοποιοί, μειώνοντας έτσι την γραφειοκρατεία και τον χρόνο που αφιερώνεται σε τέτοια διοικητικά καθήκοντα, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα χρόνο για την παροχή υπηρεσιών στους ασθενείς ( π.χ άυλες συνταγές)
• πρόσθετους πόρους σε όλους τους τομείς υγειονομικής πρακτικής, για να αντιμετωπιστεί η γήρανση του πληθυσμού, η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των θεραπευτικών σχημάτων και οι ελλείψεις φαρμάκων.
• επέκταση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στον τομέα της φαρμακευτικής – αξιοποίηση των καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας για την αποτελεσματική κάλυψη της κλιμακούμενης ζήτησης για ειδικευμένους φαρμακοποιούς.
• Αποτελεσματική χρήση στρατηγικών συνδυασμού δεξιοτήτων, με την προώθηση της διεπιστημονικής συνεργασίας
• Υποστήριξη της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και εκπαίδευσης για τη βελτίωση της ατομικής και ομαδικής απόδοσης των κοινοτικών φαρμακοποιών καθώς και την παρακολούθηση των αναδυόμενων νέων πρακτικών στον τομέα, ώστε να παρέχεται αποτελεσματικότερη και ποιοτικότερη φροντίδα στους ασθενείς.
• Στρατηγικές διατήρησης και απασχόλησης για την υποστήριξη της ευημερίας και της επαγγελματικής ανέλιξης των κοινοτικών φαρμακοποιών, μειώνοντας αποτελεσματικά την επαγγελματική εξουθένωση, αυξάνοντας τα ποσοστά διατήρησης και μετριάζοντας τη δυσαρέσκεια εντός του επαγγέλματος.
• Αναγνώριση της αξίας των κοινοτικών φαρμακοποιών στην υγειονομική περίθαλψη, στα προγράμματα πρόληψης και στις υπηρεσίες υγειας και προώθηση αντίστοιχων πρωτοβουλιών, που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού και της συνολικής επένδυσης στον τομέα των κοινοτικών φαρμακείων.

Η PGEU κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επιδιώκοντας να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης και καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους ενδιαφερόμενους φορείς να αντιμετωπίσουν το κρίσιμο ζήτημα και να διασφαλίσουν ότι οι ασθενείς θα συνεχίσουν να λαμβάνουν ποιοτικές φαρμακευτικές υπηρεσίες και στο μέλλον.

“Είναι επιτακτική ανάγκη, όχι μόνο να αναδείξουμε την αξία του κοινοτικού φαρμακείου, αλλά και να εργαστούμε ώστε να ενσωματώσουμε το επάγγελμα πιο βαθιά στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης», δηλώνει με νόημα ο πρόεδρος της PGEU, Aris Prins και συνεχίζει, “Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην προώθηση της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και σε πολιτικές διατήρησης, που αντιμετωπίζουν την εξουθένωση και τη δυσαρέσκεια εντός του επαγγέλματος. Αυτό περιλαμβάνει την προσφορά διαχειρίσιμου φόρτου εργασίας, ανταγωνιστικούς μισθούς, τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη βελτίωση των ευκαιριών εξέλιξης στην επαγγελματική σταδιοδρομία και την προώθηση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.”

Ελλείψεις φαρμάκων

Με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ελλείψεων σταδιακά σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των φαρμακοποιών να βρουν λύσεις, υπάρχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών και κλονισμός της εμπιστοσύνης των ασθενών στο σύστημα παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η κατάσταση προκαλεί απογοήτευση και άγχος στους φαρμακοποιούς και επιβάλλει πρόσθετο φόρτο στην καθημερινή εργασία των φαρμακείων. Το 2023 υπολογίστηκε, ότι κάθε φαρμακείο σε όλη την ΕΕ αφιέρωσε, κατά μέσο όρο, σχεδόν 10 ώρες την εβδομάδα, αντιμετωπίζοντας μόνο τις ελλείψεις φαρμάκων!

Για να ξεπεραστεί αυτή η κρίσιμη πρόκληση, η PGEU ζητά αποτελεσματικά μέτρα πολιτικής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της προσφοράς και για τον μετριασμό των ελλείψεων, συμπεριλαμβανομένων:

1. Της εφαρμογής κοινού ορισμού των ελλείψεων φαρμάκων σε ολόκληρη την ΕΕ και σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού . «Ως έλλειψη ορίζεται η κατάσταση, κατά την οποία η προμήθεια ενός φαρμάκου, που έχει εγκριθεί και έχει διατεθεί στην αγορά σε ένα κράτος μέλος, ή ιατροτεχνολογικού προϊόντος με σήμανση CE, δεν ανταποκρίνεται στη ζήτηση για το εν λόγω φάρμακο ή ιατροτεχνολογικό προϊόν σε εθνικό επίπεδο, οποιαδήποτε και αν είναι η αρχική αιτία”
2. Την έγκαιρη αναφορά από τους κατόχους αδειών κυκλοφορίας, για να επιτραπεί στους κοινοτικούς φαρμακοποιούς να ενημερωθούν εγκαίρως για μελλοντικές και τρέχουσες ελλείψεις και την αναμενόμενη διάρκειά τους, βρίσκοντας λύσεις.
3. Την πλήρη εκμετάλευση των δεξιοτήτων, της γνώσης και της εμπειρίας των φαρμακοποιών, ώστε να προτείνουν εναλλακτικές θεραπείες στους ασθενείς τους, με τη χορήγηση του ίδιου φαρμάκου σε διαφορετικό σκεύασμα ή μέγεθος συσκευασίας, την εκτέλεση υποκατάστατων γενοσήμων, ή θεραπευτικής υποκατάστασης, μέσω μιας κατάλληλης και κοινά αποδεκτής απόφασης
4. Την ενίσχυση της διαφάνειας και της εποπτείας των αρχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, με τη διασφάλιση, ότι οι κατασκευαστές διαθέτουν ισχυρά σχέδια πρόληψης και μετριασμού των ελλείψεων.
5. Την προώθηση της αλληλεγγύης και του συντονισμού της ΕΕ μεταξύ των κρατών μελών για τη διευκόλυνση της αναδιανομής των φαρμάκων σε όσους τα έχουν ανάγκη.
6. Τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των αποθεμάτων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, με τη σταδιακή δημιουργία αποθεμάτων ασφαλείας χωρίς τη δημιουργία περιττών αποβλήτων.
7. Την καλύτερη χρήση των προμηθειών για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης διαθεσιμότητας και τη μείωση της καθοδικής πίεσης των τιμών, βελτιώνοντας παράλληλα τις προβλέψεις ζήτησης από δημόσιες πηγές και αγοραστές.
8. Τη διευκρίνιση και καλύτερη εποπτεία των υποχρεώσεων ομαλής προμήθειας εκ μέρους των παραγωγών και των χονδρεμπόρων.
9. Την αξιολόγηση και αντιμετώπιση του αντίκτυπου του παράλληλου εμπορίου και της μειωμένης προσφοράς, που ξεκινά από τον κατασκευαστή
10. Την λειτουργία της ευρωπαϊκής πλατφόρμας ελλείψεων φαρμάκων ESMP

European Shortages Monitoring Platform ( ESMP)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) δημιουργεί την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Παρακολούθησης Ελλείψεων (ESMP) για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την προσφορά και τη ζήτηση φαρμάκων, με σκοπό την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διαχείριση των ελλείψεων φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.

Η πλατφόρμα δημιουργείται για να επιτρέψει στον EMA να παρακολουθεί την προσφορά, τη ζήτηση και τη διαθεσιμότητα φαρμάκων σε τρία σενάρια:

• Κατά την προετοιμασία και την αντίδραση σε μια κρίση.
• Όταν η Εκτελεστική Διευθύνουσα Ομάδα του EMA για τις Ελλείψεις και την Ασφάλεια Φαρμάκων (MSSG), γνωστή και ως Διευθύνουσα Ομάδα Ελλείψεων Φαρμάκων, ζητά αυτόν τον τύπο αναφοράς
• Υπό κανονικές συνθήκες

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA), στις 28 Νοεμβρίου 2024, η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Παρακολούθησης Ελλείψεων (ESMP) λειτουργεί πλέον με τις βασικές λειτουργίες. Το ESMP δίνει τη δυνατότητα στους κατόχους αδειών κυκλοφορίας να υποβάλλουν δεδομένα για να αναφέρουν ελλείψεις, κεντρικά, εγκεκριμένων φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε τακτική βάση. Η χρήση του ESMP θα καταστεί υποχρεωτική στις 2 Φεβρουαρίου 2025, σύμφωνα με τον Κανονισμό 2022/123, ο οποίος διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών για την πρόληψη των ελλείψεων φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μια δεύτερη έκδοση του ESMP θα κυκλοφορήσει τον Φεβρουάριο του 2025 και θα περιλαμβάνει πλήρη λειτουργικότητα για τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας και τις εθνικές αρμόδιες αρχές για την υποβολή δεδομένων σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση και τη διαθεσιμότητα, κεντρικά και εθνικά, εγκεκριμένων φαρμάκων κατά τη διάρκεια δράσεων κρίσεων, όπως ορίζονται αυτές από την Εκτελεστική Διευθύνουσα Ομάδα του EMA για τις Ελλείψεις και την Ασφάλεια Φαρμακευτικών Προϊόντων (MSSG). Τέτοιες πρωτοβουλίες λαμβάνονται από την MSSG, προκειμένου να αποτρέψουν η έστω να μετριάσουν πιθανές ελλείψεις σημαντικών φαρμάκων.

«Η έκδοση του ESMP αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην προσπάθεια αντιμετώπισης των ελλείψεων φαρμάκων και διασφάλισης, ότι τα φάρμακα είναι διαθέσιμα στους ασθενείς, όταν και όπου τα χρειάζονται περισσότερο», δήλωσε ο οργανισμός σε δελτίο τύπου . Επιπλέον τονίζει ότι: «Θα συγκεντρώσει και θα αυτοματοποιήσει τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις ελλείψεις φαρμάκων, παρέχοντας στις ρυθμιστικές αρχές πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο, ολοκληρωμένες πληροφορίες για τη βελτίωση της πρόληψης και παρακολούθηση στην διαχείριση των ελλείψεων φαρμάκων σε όλη την ΕΕ και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ).

Εμβολιασμοί στα Ευρωπαϊκά φαρμακεία

Τα κοινοτικά φαρμακεία λειτουργούν ως πυλώνες πρωτοβάθμιας υγείας στην καρδιά των κοινοτήτων. Κατά μέσο όρο, το 58% των πολιτών της ΕΕ μπορούν να φτάσουν στο πλησιέστερο κοινοτικό φαρμακείο μέσα σε πέντε λεπτά με τα πόδια.

Το επάγγελμα του φαρμακοποιού αναπτύχθηκε στο πέρασμα των δεκαετιών και εξελίχθηκε δυναμικά , υιοθετώντας περαιτέρω κλινικούς ρόλους και ενεργό δράση στο κομμάτι της πρόληψης. Διαμορφώθηκε, ώστε να παρέχει φροντίδα στους ασθενείς, να προάγει τη δημόσια υγεία και να προσφέρει υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού.

Οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί μπορούν να συμβάλλουν με διάφορους τρόπους στις στρατηγικές εμβολιασμού, προστατεύοντας την υγεία του πληθυσμού και συνεισφέροντας σε ένα ισχυρό και βιώσιμο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Όντας στην πρώτη γραμμή της πρωτοβάθμιας φροντίδας, παρέχουν πληροφορίες, συμβουλές, παραπέμπουν τους ασθενέις στον ιατρό, παρέχουν φαρμακευτική περίθαλψη και συμμετέχουν ενεργά σε εξστρατείες πρόληψης για τη μείωση του φόρτου των μεταδοτικών ασθενειών και κυρίως αυτών, που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό. Ως μέρος της ευρύτερης αποστολής τους για τη δημόσια υγεία, οι φαρμακοποιοί συμμετέχουν επίσης σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα, όπως η μικροβιακή αντοχή και ορθής ενημέρωσης, αίροντας τη διστακτικότητα γύρω από τα εμβόλια.

 

Ο εμβολιασμός είναι ισχυρό εργαλείο στην καταπολέμηση ασθενειών που μεταδίδονται από βακτήρια και ιούς. Οι στρατηγικές ανοσοποίησης μπορούν επίσης να είναι αποτελεσματικές έναντι της μικροβιακής αντοχής (AMR) :

• Υπάρχει άμεση επίδραση του εμβολιασμού στην μικροβιακή αντοχή (AMR), με την πρόληψη της εμφάνισης και της μετάδοσης ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, μικροβίων.
• Τα εμβόλια έχουν επίσης έμμεση επίδραση στην AMR, μειώνοντας γενικά τις λοιμώξεις σε μη εμβολιασμένους πληθυσμούς, μέσω της ανοσίας της αγέλης.
• Λοιμώξεις, όπου τα αντιμικροβιακά φάρμακα δεν ενδείκνυνται, αλλά συχνά συνταγογραφούνται εσφαλμένα, όπως οι ιογενείς λοιμώξεις, μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού, μειώνοντας έτσι την κακή χρήση και την υπερβολική χρήση αντιμικροβιακών φαρμάκων.
• Τα εμβόλια, προλαμβάνοντας τη μόλυνση, μπορούν επίσης να μειώσουν τη χρήση αντιμικροβιακών για τη θεραπεία δευτερογενών βακτηριακών λοιμώξεων, που προκαλούνται από ιογενείς ασθένειες.
• Τα εμβόλια μπορούν να προσφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη στην υγεία αναφορικά με την πρόληψη λοιμώξεων ενώ σπάνια παρατηρείται αντίσταση σε αυτά.

 

Πολλές χώρες παγκοσμίως κινούνται προς τη διεύρυνση του πεδίου πρακτικής των φαρμακοποιών, συγκεκριμένα μέσω της εφαρμογής προγραμμάτων εμβολιασμού υπό την καθοδήγηση των φαρμακοποιών.

Επί του παρόντος, οι φαρμακοποιοί μπορούν να διενεργήσουν εμβολιασμούς στα φαρμακεία τους σε 15 ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ρουμανία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο), για τη γρίπη και /ή τη νόσο COVID-19.

Σε 9 από αυτές τις χώρες (Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο) οι φαρμακοποιοί είναι σε θέση να χορηγούν άλλα εμβόλια  όπως  κατά του πνευμονιόκοκκου, κατά του έρπητα ζωστήρα, της χολέρας , της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη, του τυφοειδούς πυρετού και της ηπατίτιδας Α, ηπατίτιδας Β, κ.α.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν, ότι η μεγαλύτερη αυτονομία των φαρμακοποιών στους εμβολιασμούς, μπορεί να βελτιώσει αισθητά τα συνολικά ποσοστά εμβολιασμού στον πληθυσμό.

Οι υπηρεσίες εμβολιασμού στα φαρμακεία της κοινότητας ,έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν τα ποσοστά εμβολιασμού κατά της γρίπης μεταξύ των ατόμων που δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν έγκαιρα το προηγούμενο έτος, αλλά και σε εκείνους που δεν είχαν σκοπό εξαρχής να κάνουν εμβόλιο. Δημοσιευμένα στοιχεία δείχνουν επίσης, ότι το ένα τρίτο των εμβολίων χορηγείται εκτός εργάσιμων ημερών, υπογραμμίζοντας τη σημασία  της προσβασιμότητας του δικτύου των κοινοτικών φαρμακείων και την αξία της συνεχόμενης λειτουργίας τους.

Εκτός από το βασικό φάσμα των υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων τους, οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί σε όλη την Ευρώπη παρέχουν όλο και περισσότερο νέες και καινοτόμες υπηρεσίες. Υπηρεσίες που ενσωματώνονται σταδιακά και στη χώρα μας, για να συμπληρώσουν ευρύτερες προσπάθειες στο πλαίσιο βελτίωσης των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, της πρόληψης, και της μείωσης της επίπτωσης των μεταδοτικών ασθενειών. Στις ανερχόμενες υπηρεσίες στην Ελλάδα εντάσσονται η διακοπή καπνίσματος, ο έλεγχος της παχυσαρκίας και η πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα με την παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης . Η υπηρεσία του εμβολιασμού στα φαρμακεία, θεσμοθετημένη πλέον και επίσημα στην Ελλάδα, παραμένει πάντα η σημαντικότερη προσφορά του κοινοτικού φαρμακοποιού στην κοινωνία, επιβεβαιώνοντας, στην καθημερινή πρακτική, την ουσιαστική συμμετοχή του στην πρόληψη και στην προαγωγή της υγείας των πολιτών.

Εκ μέρους της διοίκησης του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και της ομάδας της PGEU σας ευχόμαστε ευτυχισμένο και υγιές το Νέο Έτος !!