Απόστολος Βαλτάς στο 4ο Patient Compliance Conference: “Διασφαλίσαμε την απρόσκοπτη πρόσβαση των χρονίως πασχόντων στη θεραπεία τους κάτω από αντίξοες συνθήκες”
Στο 4o Patient Compliance Conference με τίτλο «Ασθενείς στην Covid εποχή: Επιπτώσεις, προκλήσεις, περιορισμοί για τους χρόνια πάσχοντες και το σύστημα υγείας» συμμετείχε ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου , κος Απόστολος Βαλτάς. Στην ομιλία του ο κος Βαλτάς τόνισε την συνεισφορά των φαρμακοποιών στην κοινότητα κατά την διάρκεια της πανδημικής κρίσης καθώς επίσης και πως το Ελληνικό Κοινοτικό Φαρμακείο και ο Π.Φ.Σ. αποτελούν έναν αξιόπιστο σύμμαχο για την Ελληνική Πολιτεία στην προσπάθεια προάσπισης της Δημόσιας Υγείας και αποσυμφόρησης του Ε.Σ.Υ προς όφελος του Έλληνα Ασθενή. Στο συνέδριο συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο Υπουργός Υγείας, κος Αθανάσιος Πλεύρης, η κα Ματίνα Παγώνη, Πρόεδρος Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας και Πειραιά και η κα Κατερίνα Κουτσογιάννη, Πρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδος.
Παρατίθεται η ομιλία του Προέδρου του ΠΦΣ, κ. Απόστολου Βαλτά:
” Η σημερινή ημερίδα είναι για μένα κάτι το ιδιαίτερο και ξεχωριστό γιατί δίνει την ευκαιρία να έρθουμε κοντά, εκτός από την καθημερινότητα στο φαρμακείο, και σε θεσμικό επίπεδο με τους ασθενείς και λοιπούς φορείς Υγειονομικής Περίθαλψης, με κοινό στόχο την παραγωγική συζήτηση προς όφελος του ασθενή, αλλά και του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η πανδημία της COVID-19 ασκεί τεράστια πίεση στα συστήματα Υγειονομικής Περίθαλψης παγκοσμίως και όλες οι χώρες αγωνίζονται να διατηρήσουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας τους λειτουργικό, μέσω εκτάκτων μέτρων προάσπισης της Δημόσιας Υγείας (περιοριστικά μέτρα στην κοινωνία) και προαγωγής των Εθνικών εμβολιαστικών προγραμμάτων έναντι της COVID-19. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος των δομών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) είναι πολύ σημαντικός τόσο για το Ε.Σ.Υ., όσο και για την εξυπηρέτηση των αναγκών των χρονίως (και μη) πασχόντων ασθενών. Τα Φαρμακεία και οι Φαρμακοποιοί της Κοινότητας αποτελούν έναν κρίσιμο και αναπόσπαστο κρίκο αυτής της αλυσίδας, ειδικά όσων αφορά το κομμάτι της Φαρμακοθεραπείας των ασθενών και των δράσεων προάσπισης της Δημόσιας Υγείας (π.χ. μαζικός εμβολιασμός, πρόληψη νόσων, κτλ). Ισχυρή και αποτελεσματική δομή Π.Φ.Υ. εγγυάται την αποσυμφόρηση του Ε.Σ.Υ., ειδικά σε έκτακτες συνθήκες όπως αυτές που βιώνουμε, αλλά και την απρόσκοπτη πρόσβαση των χρονίως πασχόντων ασθενών στις Υπηρεσίες Υγείας που έχουν ανάγκη.
Τα Φαρμακεία της Κοινότητας αποτελούν τις πιο προσβάσιμες δομές Π.Φ.Υ. και οι Φαρμακοποιοί της Κοινότητας είναι οι πιο προσβάσιμοι υγειονομικοί επιστήμονες, με τους οποίους οι ασθενείς (χρονίως, και μη, πάσχοντες) έχουν προσωπική επαφή και σχέση εμπιστοσύνης, όπως επιβεβαιώνεται σε πληθώρα μελετών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Ειδικά στην Ελλάδα, έχουμε το πιο πυκνό δίκτυο Φαρμακείων της Κοινότητας στην Ευρώπη (περίπου 11.000 με αναλογία 1 Φαρμακείο/1000 κατοίκους) και μια ευρεία γεωγραφική κατανομή (μονοεδρικά φαρμακεία στα απομονωμένα χωριά), η οποία διασφαλίζει την πρόσβαση όλων των πολιτών και κυρίως των χρονίως πασχόντων, σε Υπηρεσίες Υγείας και στη Φαρμακοθεραπεία τους.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι ο Φαρμακοποιών της Κοινότητας διαδραματίζει έναν πολύπλευρο ρόλο, τόσο για τους ασθενείς και την πρόσβαση τους στο Φάρμακο/Φαρμακοθεραπέια, όσο και για το Ε.Σ.Υ. κατ επέκταση. Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος του Φαρμακοποιού της Κοινότητας στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας και της φαρμακευτική συμμόρφωση του ασθενούς, είναι εξαιρετικά σημαντικός, όπως αποτυπώνεται από την καθημερινή πρακτική άσκηση του επαγγέλματός μας και μέσα από πληθώρα δημοσιευμένων μελετών στην διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, αφού ο Φαρμακοποιός εγγυάται και παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των φαρμάκων για την αντιμετώπιση ήπιων καταστάσεων και χρόνιων παθήσεων, μέσω εκπαίδευσης του ασθενή σχετικά με την ορθή χρήση και συμμόρφωση επί της Φαρμακοθεραπείας του, αλλά και πραγματοποιώντας μετρήσεις τακτικά (π.χ. μέτρηση γλυκόζης, πίεσης, κ.α.), συνεισφέροντας έτσι στην «ρύθμιση» της αγωγής των χρονίως πασχόντων και την πρόληψη νοσηλειών από μη επιτυχημένες φαρμακευτικές αγωγές. Ο Φαρμακοποιός της Κοινότητας είναι εκείνος ο οποίος συνεργάζεται, έρχεται σε επικοινωνία με άλλους υγειονομικούς επιστήμονες (θεράποντας ιατρό) ή τους οικείους του ασθενή, με στόχο τη βελτιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος ή/και την πρόληψη ανεπιθύμητων ενεργειών από την κακή χρήση των φαρμάκων, την πολυφαρμακεία και τη μη συμμόρφωση του ασθενούς με τη θεραπεία του. Τα παραπάνω αποτελούν καθημερινότητα για τον Φαρμακοποιό της Κοινότητας. Αυτό έχει αποδειχθεί στην διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία και αναφέρω χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα μελέτης του ΙΟΒΕ και μιας ισπανικής μελέτης με υπερτασικούς ασθενείς. Κατά τη μελέτη του ΙΟΒΕ (Σεπτέμβριος 2017) αναδεικνύεται η ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου του Φαρμακοποιού και από τους πολίτες που δηλώνουν κατά 73% ότι δεν θα αγόραζαν κάποιο ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. χωρίς τη συμβουλή του (αυτοφροντίδα και ήπιες-αυτοπεριοριζόμενες νόσοι). Από την μελέτη που έγινε στην Ισπανία (Impact of a community pharmacists’ hypertension-care service on medication adherence. The AFenPA study. Pharmaceutical Care Research Group, Faculty of Pharmacy, University of Granada, Spain) φάνηκε ότι η παρέμβαση του φαρμακοποιού συσχετίστηκε με σημαντική βελτίωση της συμμόρφωσης των ασθενών στην χρόνια αντιυπερτασική αγωγή τους.
Ειδικά για την περίοδο της πανδημίας κατά την οποία το Ε.Σ.Υ. φτάνει στα όρια του, οι Φαρμακοποιοί της Κοινότητας και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (Π.Φ.Σ.), συμβάλαμε στην διαχείριση της πανδημικής κρίσης από τον Μάρτιο του 2020 έως και σήμερα, με τα ακόλουθα:
- Άμεση υιοθέτηση αυξημένων μέτρων προστασίας στα φαρμακεία μας και πρωτοκόλλων ασφαλείας για τη μείωση της μετάδοσης της νόσου μέσα στο χώρο του φαρμακείο, όπου επισκέπτονται συχνά ασθενείς-ευπαθείς ομάδες.
- Διατηρήσαμε ανοιχτά τα φαρμακεία μας (24 ώρες και 7 ημέρες/εβδομάδα) και συνεχίσαμε να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας ως πάροχοι Πρωτοβάθμιας Φροντίδας σε κάθε γωνιά της Ελλάδος, διασφαλίζοντας την σωστή/υπεύθυνη ενημέρωση του κοινού για την εξέλιξη της πανδημίας και την μείωση της διασποράς της νόσου αλλά και διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη πρόσβαση ,των χρονίως και μη, πασχόντων στη φαρμακοθεραπεία τους, υπό αντίξοες συνθήκες ελλείψεων και πανικού στην Ελληνική Κοινωνία. Την αντίστοιχη χρονική περίοδο σχεδόν όλες οι άλλες δομές ΠΦΥ (κρατικές και ιδιωτικές) ήταν κλειστές/ υπολειτουργούσαν (π.χ. αγροτικά ιατρεία, ιδιωτικά ιατρεία κτλ).
- Διαχειριστήκαμε με επιτυχία την τεράστια αύξηση της ζήτησης και πίεση από τους πολίτες, για συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα (π.χ. υδροξυ-χλωροκίνη, ιβερμεκτίνη, αντιβιοτικά κ.α.) τα οποία εθεωρούντο θεραπείες για την COVID-19. Με γνώμονα τα επιστημονικά δεδομένα (ασφάλεια/ αποτελεσματικότητα), αποφύγαμε την κατακόρυφη αύξηση των φαρμακευτικών δηλητηριάσεων, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. (π.χ. ΗΠΑ με ιβερμεκτίνη και υδροξυ-χλωροκίνη)
- Αναλάβαμε πρωταγωνιστικό ρόλο στο Εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», αλλά και στην ενημερωτική καμπάνια, αφού τα φαρμακεία μας ήταν τα κέντρα Ενημέρωσης και Ραντεβού των πολιτών. Ένα τεράστιο ποσοστό των ραντεβού που κανονίστηκαν για εμβολιασμό, πραγματοποιήθηκε μέσα από τα Φαρμακεία και τους Φαρμακοποιούς της Κοινότητας, που ανέλαβαν να πείσουν τους συμπολίτες μας να εμβολιαστούν.
- Όπως κάθε χρόνο από το 2019, έτσι και κατά τη διάρκεια της πανδημίας φέραμε σε πέρας τον εποχικό αντιγριπικό εμβολιασμό των πολιτών, με απόλυτη επιτυχία και ασφάλεια. Εδικά για το 2020-2021, μέσα στο πιο σφοδρό κύμα της πανδημίας, διενεργήσαμε και καταγράψαμε περίπου 4.000.000 αντιγριπικούς εμβολιασμούς σε δύο μήνες, προασπίζοντας τους ασθενείς από το μείζονα κίνδυνο της συνοσηρότητας από COVID-19 και γρίπη. Με τον ίδιο ζήλο και αφοσίωση στην βέλτιστη εμβολιαστική κάλυψη των πολιτών, πορευόμαστε κατά την περίοδο 2021-2022 με περίπου 2.100.000 εμβολιασμούς έως τα μέσα Νοεμβρίου 2021.
- Συμμετείχαμε/Συμμετέχουμε καθοριστικά στην επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, διανέμοντας δεκάδες εκατομμύρια αυτοδιαγνωστικά μέσα (self-test) σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας και καθοδηγώντας τους πολίτες για την ορθή χρήση αυτών μεταξύ άλλων. Επίσης παρέχουμε υπηρεσίες ανίχνευσης της νόσου και καταγραφής των αποτελεσμάτων στο Εθνικό Μητρώο Ασθενών (rapid test).
- Στηρίξαμε έμπρακτα όλες τις δράσεις της Πολιτείας που αποσκοπούν στην μείωση της διασποράς της νόσου και την ψηφιοποίηση του Κράτους, και ιδίως το σύστημα της Άυλη Συνταγογράφησης. Ειδικά για τα κοινοτικά ιατρεία του ΕΣΥ, η ύπαρξη της άυλης συνταγής είναι κάτι που έλυσε πάρα πολλά προβλήματα για τους ασθενείς. Μπορεί να φαίνονται σε πολλούς εύκολες αυτές οι διαδικασίες, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τους ηλικιωμένους, τους μετανάστες και τα άτομα που δεν μπορούν για διάφορους λόγους να εξοικειωθούν με την τεχνολογία.
Το Ελληνικό Κοινοτικό Φαρμακείο και ο Π.Φ.Σ. αποτελούν έναν αξιόπιστο σύμμαχο για την Ελληνική Πολιτεία στην προσπάθεια προάσπισης της Δημόσιας Υγείας και αποσυμφόρησης του Ε.Σ.Υ προς όφελος του Έλληνα Ασθενή. Βήματα έχουν γίνει αρκετά και σε πολλά επίπεδα ώστε να αποσυμφορηθεί το ΕΣΥ, αν και ο δρόμος για να φτάσουμε στο επιθυμητό επίπεδο είναι ακόμη μακρύς και με αρκετές δυσκολίες. Τα φαρμακεία υποστηρίζουν το δύσκολο έργο της Πολιτείας και αποδεικνύουν στην πράξη με την αδιάλειπτη λειτουργία τους, ότι δεν είναι απλώς χώροι παροχής Φαρμακευτικής Περίθαλψης αλλά κόμβοι παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ο εκσυγχρονισμός, η καινοτομία και η ψηφιοποίηση, σε όλη την αλυσίδα του φαρμάκου, θα πρέπει να κυριαρχήσουν στις εξελίξεις των επομένων ετών, χωρίς όμως να αλλάξουν την ουσία του επαγγέλματος του Φαρμακοποιού της Κοινότητας που βασίζεται στην προσωπική επαφή, εξυπηρέτηση και φροντίδα του ασθενή.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας μιλήσω και για τα λεγόμενα ΦΥΚ, που στην πραγματικότητα είναι φάρμακα ειδικών παθήσεων, η πλειονότητα των οποίων χορηγούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Έγινε μια μεγάλη πιλοτική προσπάθεια σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, ώστε μερικές δεκάδες από τα φάρμακα αυτά να χορηγηθούν από τα ιδιωτικά φαρμακεία. Χρησιμοποιήθηκε μια νέα πλατφόρμα και νέες διαδικασίες για τη χορήγηση αυτών των φαρμάκων. Παρότι ήταν πιλοτική η εφαρμογή, οι ασθενείς ικανοποιήθηκαν πλήρως και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις ερωτηθήκαμε κατά πόσον αυτό θα επεκταθεί και σε άλλα φάρμακα που χορηγούνται από τα κρατικά φαρμακεία. Όλοι γνωρίζουμε ότι αυτού του είδους τα φάρμακα είναι πλέον πολλά, αφορούν καινοτόμες θεραπείες και σίγουρα το δίκτυο των 11.000 φαρμακείων της χώρας έχει τη δυνατότητα να ελαφρύνει και να αποσυμφορήσει τη λειτουργία των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ. Η διάθεση και η τεχνογνωσία υπάρχει, αρκεί να βρεθεί το κατάλληλο μοντέλο, σε συνεργασία πάντα με το κράτος και τους ασθενείς.
Το Φαρμακείο και ο Φαρμακοποιός έχουν κυρίαρχο ρόλο στην Δημόσια Υγεία και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος είναι αποφασισμένος να τον ενδυναμώσει ακόμη περισσότερο και να τον εμπλουτίσει προς όφελος των ασθενών και των πολιτών, μέσω της συνεχούς και δια βίου εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των μελών του σχετικά με τις τρέχουσες επιστημονικές εξελίξεις και την βελτιστοποίηση των παρεχόμενων Υπηρεσιών προς τον Ασθενή. Ο Π.Φ.Σ επενδύει στην συνεχή εξέλιξη των Φαρμακοποιών-μελών του προωθώντας την διοργάνωση πληθώρας εκπαιδευτικών δράσεων μέσω του Ινστιτούτου Δια Βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών (Ι.Δ.Ε.Ε.Α.Φ) και συνεργασιών με θεσμικούς φορείς (π.χ. Πανεπιστήμια, Ερυθρός Σταυρός, κ.α.). Όμως, οι δράσεις του ΠΦΣ δεν αρκούν από μόνες τους ώστε να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, παρά τη διαρκή ενημέρωση και δια βίου εκπαίδευση των φαρμακοποιών. Απαιτείται κρατικός σχεδιασμός και στενή συνεργασία, τόσο με την Πολιτεία, όσο και με τους Ασθενείς και άλλου Υγειονομικούς, με στόχο το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα.
Η μετά – Covid εποχή αποτελεί μια πρόκληση για όλους τους υγειονομικούς. Οφείλουμε όλοι οι Υγειονομικοί με βάση την εμπειρία αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης να αναθεωρήσουμε τον ρόλο μας, να ενεργοποιηθούμε, να ευαισθητοποιηθούμε ακόμη περισσότερο και να αποδεχτούμε ότι το καλύτερο για τη Δημόσια Υγεία και τους Ασθενείς, είναι οι συνέργειες και η διεπιστημονική συνεργασία. Από την άλλη πλευρά η Πολιτεία πρέπει να λάβει υπόψη της ότι κανένα Σύστημα Υγείας δεν αποδίδει χωρίς κοινωνικούς και επαγγελματικούς συμμάχους.
Τα 11000 φαρμακεία που βρίσκονται σε ολόκληρη την χώρα και η επιστημονική επάρκεια και δεινότητα των Φαρμακοποιών εγγυώνται από την πλευρά τους , την επιτυχή μετεξέλιξη του συστήματος υγείας.”