Απόστολος Βαλτάς: “Νέοι ρόλοι για το φαρμακοποιό σε ένα σύστημα Υγείας που προσαρμόζεται στα νέες απαιτήσεις”
Τα Συστήματα Υγείας, οι επαγγελματίες υγείας και οι πάροχοι υγείας μπαίνουν σε μια νέα εποχή σε παγκόσμιο επίπεδο. Χαρακτηριστικά της είναι η ταχεία μεταβλητότητα των αναγκών και των απαιτήσεων, η ψηφιοποίηση και ηλεκτρονικοποίηση των διαδικασιών, η συλλογή δεδομένων και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης.
Η πανδημία που αργά αλλά σταθερά αποδυναμώνεται, αποτέλεσε την αφορμή για την ταχύτατη μετεξέλιξη όλων των συστημάτων υγείας. Στο νέο αυτό σκηνικό που προδιαγράφεται, οι ρόλοι όλων αλλάζουν και τα όριά τους αρχίζουν σε κάποιο βαθμό να επικαλύπτονται.
Εκείνο όμως που περίτρανα αποδείχθηκε, είναι ότι για την αντιμετώπιση τέτοιων εκτάκτων και σοβαρών καταστάσεων χρειάζεται μια ειλικρινής και διάφανη συνεργασία σε όλα τα στάδια, όπως στη διάγνωση, στη φαρμακευτική αγωγή, στη διασφάλιση της επάρκειας ή της έγκαιρης προμήθειας της αγοράς με τα αναγκαία σκευάσματα αλλά και στην επιστροφή στην έρευνα και στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων και στοχευμένων θεραπειών.
Σε αυτόν τον διετή αγώνα κατά της COVID – 19 γιατροί, φαρμακοποιοί αλλά και η φαρμακοβιομηχανία – ο καθένας από την πλευρά του – απέδειξαν ότι μπορούν, αν συνεργασθούν με υπευθυνότητα, να ανταπεξέλθουν σε κρίσιμες καταστάσεις.
Ένα στοιχείο που κυριάρχησε και θα παραμείνει στο προσκήνιο είναι η τεχνολογία. Ειδικές εφαρμογές στην ανάπτυξη σκευασμάτων και εμβολίων, στην παρακολούθηση και τη συλλογή δεδομένων, στην έγκαιρη διάγνωση, στην άμεση ενημέρωση του κοινού, στον προγραμματισμό του εμβολιασμού, στην προμήθεια της αγοράς με τα αναγκαία σκευάσματα και υλικά, στην καταχώρηση rapid και pcr test, στην έκδοση και έλεγχο πιστοποιητικών εμβολιασμού, νόσησης κλπ.
Το δεύτερο στοιχείο που αποδείχθηκε εξίσου σημαντικό είναι η αναγκαιότητα της έρευνας. Είναι σίγουρο ότι τα αποτελέσματα της κοπιώδους εργασίας των επιστημόνων θα φανούν στα επόμενα χρόνια και σε άλλους τομείς πέρα από την COVID. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόοδος στα εμβόλια mRNA έχει άμεσο αντίκτυπο και στην πρόοδο των θεραπειών έναντι διαφόρων νόσων που έως σήμερα θεωρούνταν δύσκολα αντιμετωπίσιμες με τις συμβατικές θεραπείες.
Το τρίτο στοιχείο που ανοίγει νέους ορίζοντες στις επιστήμες υγείας και επαναπροσδιορίζει τον ρόλο των επιστημόνων υγείας είναι η αμεσότητα στην πρόσβαση, στην ενημέρωση, στη διάγνωση και στην προμήθεια των αναγκαίων σκευασμάτων.
Στο σημείο αυτό έγκειται και η ανεκτίμητη προσφορά των Φαρμακοποιών. Κανένα σύστημα υγείας, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει σε αυτή την υγειονομική κρίση χωρίς την ουσιαστική συμβολή των φαρμακοποιών. Η ευρεία διασπορά των φαρμακείων αλλά και η αδιάλειπτη παρουσία των φαρμακοποιών στη διάθεση των πολιτών, συνέβαλε τα μέγιστα τόσο στην αρχή της εκδήλωσης της πανδημίας όσο και κατά την εξέλιξή της, σε δράσεις που αφορούν στην αντιμετώπισή και τον έλεγχό της.
Προς επικύρωση των παραπάνω αναφέρουμε κάποια στοιχεία από την Ένωση Ευρωπαίων Φαρμακοποιών (PGEU) :
• 180.000 φαρμακεία στην Ευρώπη αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής με το Σύστημα Υγείας, για 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, χωρίς προγραμματισμένο ραντεβού.
• περίπου τα 2/3 των ευρωπαίων πολιτών μπορούν να προσεγγίσουν το πλησιέστερό τους φαρμακείο μέσα σε 5 λεπτά, ενώ το 98% μπορούν μέσα σε μισή ώρα.
• 3.245 πολίτες εξυπηρετεί κατά μέσο όρο ένα κοινοτικό φαρμακείο στην Ευρώπη.
Κανείς βεβαίως δεν μπορεί να μη σταθεί και στην εξαιρετική προσφορά των γιατρών. Οι υπηρεσίες υγείας μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικές όταν οι επιστήμονες υγείας συνεργάζονται προς όφελος του ασθενούς. Η έγκαιρη πληροφόρηση για την πορεία της αγωγής που έχει συνταγογράφησει ο γιατρός ή για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων είναι καθοριστική για την θεραπεία του ασθενούς. Την πληροφόρηση αυτή μπορεί να την έχει σε πρώτο χρόνο, κυρίως ο φαρμακοποιός είτε ο κοινοτικός, είτε ο εργαζόμενος στο νοσοκομείο.
H υγειονομική κρίση αναμφίβολα έχει αφήσει βαθιά τα σημάδια της με αμέτρητους νεκρούς παγκοσμίως και θα αποτελεί μια τραγική περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Ταυτόχρονα όμως προκάλεσε την ανάδειξη νέων χαρακτηριστικών των συστημάτων υγείας, των δυνατοτήτων των επιστημόνων υγείας αλλά και των αντοχών της ίδιας της κοινωνίας. Άνοιξε νέους ορίζοντες μέσω της έρευνας και της ανάπτυξης και δημιούργησε νέες προοπτικές θεραπείας κατά των χρονίων ασθενειών. Κυρίως όμως εμφύσησε σε όλους μας ότι ενώ τα δεδομένα της ζωής μπορούν να αλλάξουν δραματικά, η προσαρμοστικότητα, η ανασύνταξη των δυνάμεων, η ανάπτυξη ικανοτήτων και η θέσπιση στόχων, μπορεί να αποτελέσουν το εφαλτήριο για μια νέα πορεία.